Czym jest skolioza? Objawy, leczenie i fizjoterapia
Skolioza to trójpłaszczyznowa deformacja kręgosłupa, która może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, jeśli nie zostanie odpowiednio zdiagnozowana i leczona. Jest to schorzenie, które dotyka zarówno dzieci, jak i dorosłych, a jego skutki mogą mieć wpływ na codzienne funkcjonowanie oraz komfort życia pacjenta.
Czym jest skolioza?
Skolioza to choroba charakteryzująca się trójpłaszczyznowym skrzywieniem kręgosłupa, któremu towarzyszy rotacja kręgów oraz zaburzenia w ustawieniu miednicy i żeber. Może występować w różnych formach i stopniach zaawansowania, od łagodnych skrzywień po zaawansowane deformacje wymagające interwencji chirurgicznej.
Klasyfikacja skoliozy
Skolioza dzieli się na kilka podstawowych rodzajów:
- Skolioza idiopatyczna – najczęstsza forma, której przyczyna nie jest dokładnie znana. Zazwyczaj rozwija się u dzieci i młodzieży.
- Skolioza wrodzona – wynika z wad rozwojowych kręgów, które powstają w życiu płodowym.
- Skolioza neurogenna – związana z chorobami neurologicznymi, takimi jak mózgowe porażenie dziecięce czy dystrofia mięśniowa.
Objawy skoliozy
Objawy skoliozy mogą być różne w zależności od stopnia zaawansowania skrzywienia. Do najczęstszych należą:
- Asymetria ramion i bioder,
- Wystająca łopatka,
- Przechylenie tułowia na jedną stronę,
- ograniczona ruchomość kręgosłupa,
- Zaburzenia równowagi,
- W ciężkich przypadkach – problemy z oddychaniem i funkcjonowaniem narządów wewnętrznych.
Diagnostyka skoliozy
Aby postawić diagnozę, lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad i badanie fizykalne, a także zleca badania obrazowe, takie jak:
- RTG kręgosłupa – podstawowe badanie określające stopień skrzywienia (kąt Cobba),
- Rezonans magnetyczny (MRI) – wykorzystywany w skomplikowanych przypadkach, gdy podejrzewa się inne schorzenia neurologiczne,
- Tomografia komputerowa (TK) – pozwala na szczegółową ocenę struktury kostnej.
Leczenie skoliozy
Leczenie zachowawcze
W przypadku łagodnych i umiarkowanych skrzywień stosuje się metody nieinwazyjne, takie jak:
- Fizjoterapia – indywidualnie dobrane ćwiczenia korekcyjne i stabilizacyjne,
- Korekcja postawy – nauka prawidłowego ustawienia ciała w codziennych czynnościach,
- Gorsety ortopedyczne – stosowane u dzieci i młodzieży, aby zapobiec pogłębianiu się skrzywienia.
Leczenie chirurgiczne
Gdy skolioza osiąga zaawansowane stadium (kąt Cobba powyżej 40-50 stopni), może być konieczna operacja stabilizacji kręgosłupa. Najczęściej stosuje się:
- Instrumentację kręgosłupa – wszczepienie implantów i śrub stabilizujących,
- Artrodezę – zespolenie kilku kręgów w celu korekcji deformacji.
Fizjoterapia w skoliozie
Fizjoterapia jest kluczowym elementem leczenia zachowawczego skoliozy. Odpowiednio dobrane ćwiczenia pomagają poprawić elastyczność i siłę mięśniową, a także zmniejszyć ból. Do najważniejszych metod należą:
- Specyficzna fizjoterapia ambulatoryjna i stacjonarna intensywna rehabilitacja np. metoda Schroth, FITS, BSPTS – specjalistyczne ćwiczenia oddechowe i korekcyjne,
- Terapia manualna – mobilizacje stawów i mięśni,
- Ćwiczenia stabilizujące – wzmacniające mięśnie głębokie kręgosłupa.
Podsumowanie
Skolioza to poważne schorzenie, które wymaga wczesnej diagnostyki i odpowiedniego leczenia. Regularna fizjoterapia i monitorowanie skrzywienia mogą pomóc uniknąć poważnych konsekwencji zdrowotnych. W przypadku zaawansowanych deformacji konieczna może być interwencja chirurgiczna. Kluczowe jest holistyczne podejście do pacjenta, łączące medycynę, rehabilitację i profilaktykę.