Hirudoterapia, czyli leczenie pijawkami lekarskimi (Hirudo medicinalis), to metoda terapeutyczna znana od ponad 2000 lat. Choć przez pewien czas była zapomniana, obecnie zyskuje na popularności jako naturalna i skuteczna forma wspomagania leczenia wielu schorzeń. W fizjoterapii hirudoterapia znajduje zastosowanie w terapii bólu, stanów zapalnych oraz w procesie regeneracji tkanek.
Na czym polega hirudoterapia?
Hirudoterapia polega na przystawianiu do skóry pacjenta specjalnie hodowanych pijawek lekarskich. Podczas zabiegu pijawka wprowadza do organizmu ponad 100 bioaktywnych substancji, takich jak:
- Hirudyna – silny antykoagulant zapobiegający krzepnięciu krwi.
- Hialuronidaza – enzym zwiększający przepuszczalność tkanek.
- Egliny i bdelliny – działające przeciwzapalnie i przeciwbólowo.
- Substancje rozszerzające naczynia krwionośne – poprawiające mikrokrążenie.
Dzięki tym związkom hirudoterapia wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwobrzękowe oraz wspomaga regenerację tkanek.
Zastosowanie hirudoterapii w fizjoterapii
Hirudoterapia może być skutecznym uzupełnieniem terapii fizjoterapeutycznej w leczeniu:
- Chorób zwyrodnieniowych stawów – takich jak zwyrodnienie stawu kolanowego czy barkowego.
- Stanów zapalnych ścięgien i pochewek ścięgnistych – np. „łokieć tenisisty” czy „łokieć golfisty”.
- Przykurczów mięśniowych i zespołów bólowych kręgosłupa – w tym rwy kulszowej.
- Obrzęków i krwiaków – szczególnie po urazach czy operacjach.
- Chorób reumatycznych – takich jak reumatoidalne zapalenie stawów.
- Zaburzeń krążenia żylnego – np. żylaków kończyn dolnych.
W praktyce fizjoterapeutycznej hirudoterapia może przyspieszyć procesy gojenia, zmniejszyć dolegliwości bólowe oraz poprawić zakres ruchomości stawów.
Przebieg zabiegu hirudoterapii
- Kwalifikacja pacjenta – przed zabiegiem należy przeprowadzić szczegółowy wywiad i wykluczyć przeciwwskazania.
- Przygotowanie miejsca zabiegowego – skóra powinna być czysta, bez użycia kosmetyków czy perfum.
- Przystawienie pijawek – zazwyczaj stosuje się 2–6 pijawek, w zależności od wskazań.
- Czas trwania zabiegu – pijawki odczepiają się samodzielnie po 30–90 minutach.
- Opatrunek – miejsce po zabiegu zabezpiecza się jałowym opatrunkiem. Krwawienie może utrzymywać się do 24 godzin.
Przeciwwskazania do hirudoterapii
Hirudoterapia nie jest odpowiednia dla każdego. Bezwzględne przeciwwskazania obejmują:
- Hemofilię i inne skazy krwotoczne.
- Stosowanie leków przeciwzakrzepowych – takich jak heparyna czy warfaryna.
- Ciążę – szczególnie w III trymestrze.
- Nowotwory złośliwe.
- Alergię na składniki śliny pijawki.
Przed rozpoczęciem terapii konieczna jest konsultacja z lekarzem lub doświadczonym hirudoterapeutą.
Zalecenia po zabiegu
Po zabiegu hirudoterapii pacjent powinien:
- Unikać kąpieli i prysznica przez co najmniej 24 godziny.
- Nie stosować kosmetyków w okolicy zabiegowej.
- Obserwować miejsce po zabiegu – w przypadku nadmiernego krwawienia lub objawów infekcji skontaktować się z terapeutą.
Podsumowanie
Hirudoterapia to skuteczna i naturalna metoda wspomagająca leczenie wielu schorzeń, szczególnie w kontekście fizjoterapii. Dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym, przeciwbólowym i regeneracyjnym może znacząco poprawić efekty terapii manualnej i rehabilitacji. Ważne jest jednak, aby zabieg był przeprowadzany przez wykwalifikowanego specjalistę i poprzedzony odpowiednią kwalifikacją pacjenta.