Czym jest płaskostopie? Objawy, przyczyny i sposoby leczenia

Płaskostopie to jedna z najczęstszych wad postawy, która może powodować dolegliwości bólowe, zaburzenia chodu oraz przeciążenia innych struktur układu ruchu. W artykule omówimy przyczyny, objawy oraz skuteczne sposoby leczenia płaskostopia, w tym fizjoterapię i profilaktykę.

Czym jest płaskostopie?

Płaskostopie to deformacja stopy charakteryzująca się obniżeniem naturalnych łuków – podłużnego i poprzecznego. Może występować zarówno u dzieci, jak i dorosłych, prowadząc do nieprawidłowego rozkładu obciążeń i kompensacyjnych zmian w całym ciele.

Rodzaje płaskostopia

Wyróżnia się dwa główne typy płaskostopia:

• Płaskostopie podłużne – dotyczy obniżenia łuku podłużnego stopy, przez co stopa całą powierzchnią styka się z podłożem.
• Płaskostopie poprzeczne – charakteryzuje się spłaszczeniem łuku poprzecznego, co prowadzi do nadmiernego obciążenia przedniej części stopy.

Przyczyny płaskostopia

Do najczęstszych przyczyn płaskostopia należą:

• Wrodzone predyspozycje – osłabienie struktur mięśniowych i więzadłowych,
• Słabość mięśni stabilizujących stopę – wynikająca z braku aktywności fizycznej,
• Noszenie nieodpowiedniego obuwia – buty zbyt miękkie, źle wyprofilowane,
• Otyłość – nadmierna masa ciała obciąża struktury stopy,
• Długotrwałe stanie lub chodzenie po twardym podłożu,
• Urazy i choroby neurologiczne wpływające na kontrolę mięśniową.

Objawy płaskostopia

Płaskostopie może powodować różne dolegliwości, w tym:

• Ból i zmęczenie stóp, zwłaszcza po długim chodzeniu,
• Odciski i modzele na podeszwach stóp,
• Ból kolan, bioder i kręgosłupa wynikający z nieprawidłowego ustawienia stawów,
• Trudności z doborem obuwia,
• Zmiany w sposobie chodzenia (chód kaczkowaty, nieprawidłowa pronacja).

Diagnostyka płaskostopia

Aby potwierdzić obecność płaskostopia, stosuje się:

• Badanie podologiczne – analiza śladu stopy na podoskopie,
• Testy funkcjonalne – ocena biomechaniki chodu,
• Badania obrazowe – RTG lub rezonans magnetyczny w przypadkach zaawansowanych.

Sposoby leczenia płaskostopia

Fizjoterapia i ćwiczenia korekcyjne

Podstawą leczenia płaskostopia jest fizjoterapia. Zaleca się:

• Ćwiczenia wzmacniające mięśnie stóp – np. chwytanie przedmiotów palcami,
• Rozciąganie ścięgna Achillesa i mięśni łydki,
• Ćwiczenia równoważne – poprawiające stabilizację i kontrolę stopy,
• Rolowanie stopy na piłce – dla poprawy mobilności i elastyczności,
• Chodzenie boso po nierównym podłożu – aktywizuje mięśnie stabilizujące.

Wkładki ortopedyczne

Indywidualnie dobrane wkładki ortopedyczne wspierają prawidłowe ustawienie stopy i pomagają w redukcji dolegliwości bólowych. Ich stosowanie jest szczególnie zalecane u osób dorosłych oraz w przypadkach zaawansowanego płaskostopia.

Zmiana stylu życia

• Dobór odpowiedniego obuwia – buty powinny mieć usztywniony zapiętek, elastyczną podeszwę i profilowane wnętrze,
• Kontrola masy ciała – zmniejszenie obciążenia stóp,
• Unikanie długotrwałego stania – szczególnie na twardych powierzchniach.

Leczenie chirurgiczne

W skrajnych przypadkach, gdy płaskostopie powoduje poważne dolegliwości bólowe i znaczne ograniczenia funkcjonalne, może być konieczna operacja rekonstrukcyjna struktur stopy.

Profilaktyka płaskostopia

Aby zapobiegać rozwojowi płaskostopia, warto:

• Regularnie wykonywać ćwiczenia wzmacniające mięśnie stóp,
• Unikać długotrwałego chodzenia w niewłaściwym obuwiu,
• Kontrolować wagę i dbać o ogólną kondycję fizyczną,
• Chodzić boso po naturalnych nawierzchniach (trawa, piasek).

Podsumowanie

Płaskostopie to częsta dolegliwość, która może prowadzić do bólu i problemów z poruszaniem się. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie, w tym fizjoterapia oraz stosowanie wkładek ortopedycznych, mogą skutecznie poprawić komfort życia pacjentów. Regularna profilaktyka i świadome dbanie o zdrowie stóp są kluczowe w zapobieganiu tej wadzie postawy.